نقشه برداری ژئودزی در واقع می توانیم بگویم این کلمه یک واژه یوانی است که به معنی تقسیم نمودن زمین می باشد. به عبارتی دیگر علمی است برای اندازه گیری دقیق زمین یا مشخص کردن شکل قسمتی از آن است. به عبارت دیگر می توانیم بگویم علمی است که اساس و پایه علم مکان یابی و نقشه برداری را به وجود می آورد. در ادامه این مقاله از تهران مپ می خواهیم به تعریف آن و روش های انجام آن بپردازیم ، پس با ما همراه باشید.
نقشه برداری ژئودزی چیست؟
ژئودزی با تعیین سیستم مختصات موقعیت سه بعدی نقاط و نغییرات مربوط به پدیده های سطح زمین، مانند تغییرات جاذبه، جزر و مد، دوران زمین، حرکت پوسته زمین را به وسیله واحدهای اندازه گیری بیان می کند. این علم به وسیله شاخه ای از ریاضیات می تواند انحنای سطح زمین را بر روی یک صفحه نقشه مسطح به نمایش درآورد. پایه آن مشخص کردن شکل زمین و تعریف سطح مبنا یا پایه است. در دهه های اخیر در نتایج دریافتی معمولی ، زمین مسطح بوده اما در وسعت های زیاد، کاربرد های آن از اندازگیری حرکات صفحه ها و نظارت بر خطرات زلزله به تحقیق در رابطه با خطرات آتشفشانی ، لغزش زمین ، آب و هوا و غیره توسعه یافته است. تغییرات آب و هوایی؛ و منابع آب های زیاد زمین به صورت یک کره یا بیضوی درنظر گرفته میشود.
سه سطح برای زمین در نقشه برداری ژئودزی تعریف می گردد:
- سطح طبیعی زمین: (سطح اندازه گیری و اجرای پروژه) به عبارتی در این سطح نمی توان از محاسبات ریاضی استفاده کرد.
- ژئوئید: (سطح واسطه( سطح متوسط آب های آزاد که حدود 75 درصد کره زمین از آب تشکیل شده است می توان به وسیله آن، شکل زمین را تقریب زد. این سطح هم برای محاسبات مسطحاتی نامناسب می باشد.
- بیضوی : برای انجام محاسبات ریاضی باید به دنبال یک سری شکل باشیم که به بهترین وجه ممکن شکل زمین ، مرکز ، دروان آن و میدان ثقلش را شرح دهد و نمایان سازد. از حدود 300 سال قبل با توجه به بر آمدگی های کره زمین در استوا و فشردگی آن در دو قطب ، توصیه شده که از شکل بیضی به عنوان یک شکل ریاضی در محاسبات علم ژئودزی استفاده کرد. برخی آن ها به شکلی محلی هستند که برای یک شهر ، مکان یا کشور خاصی تعریف شده اند و انطباق مناسبی در آن مکان یا نقطه دارند و برخی دیگر جهانی اند، یعنی این شکل ها به گونه ای انتخاب شده اند که به صورت متوسط بر کل دنیا منطبق باشند.
در ایران پیش از این ها از بیضوی جهانی هایفورد 1924 استفاده میگردید، اماپس از فراگیر شدن موارد استفاده از سیستم موقعیت یاب جهانی یا همان GPS ، بیضوی بین المللی WGS 1984 که اندازه های آن به وسیله ماهواره ها مشخص میشود و در سطح جهانی به شکل زمین بسیار نزدیک است را استفاده میکنیم.
وظایف نقشه برداری ژئودزی عبارتند از:
- مشخص کردن شکل زمین و میدان جاذبه آن همراه با تغییرات زمانی ،با هدف بررسی و مطالعه ی تغییر شکل پوسته، و دیدن حرکت قطبی و مانیتورینگ سطح اقیانوس ها است.
- به وجود آوردن سیستم مختصات ژئودتیک و نگهداری شبکه های ملی برای کنترل افقی ژئودتیک و شبکه های ترازیابی
- توضیح مدل های ریاضی برای انجام محاسبات ژئودتیکی بر روی سطوح بیضوی و عکس آن بر روی صفحه نقشه مورد استفاده قرار می گردد.
- به کار بردن روش های و ابزار های مختلف مانند دوربین های توتال استیشن و موارد این چنینی دیگر با هدف اندازه گرفتن دقیق فاصله ها جهت و طول های مبنا و پایه استفاده خواهد شد.
می توانیم بگویم زمین تقریبا گرد بوده و به شکل یک گره یا گوی است. . شکل زمین را می توان شبیه به یک کره ای که در قطبین پهن شده تصور نمود. در اصل یک گوی است که گردش زمین باعث می گردد تا در استوا متورم می گردد. این به این معنی است اندازه گرفتن از قطب شمال تا قطب دیگر حدود ۴۳ کیلومتر کمتر از قطر زمین در خط استوای آن است. با وجود این که بلندترین کوه بر روی زمین اورست میباشد، ولی دورترین کوه از مرکز زمین کوه چیمبورازو در اکوادور می است.
روش های مختلف برای مشخص کردن سطح تصیح ارتفاع در نقشه برداری ژئودزی
با استفاده از سامانه های موقیت یاب جهانی در تعداد بسیار زیادی از فعالیت های ژئودزی ، ژئوفیزیک و نقشه برداری گسترش یافته است. ارتفاع بیضوی حاصل شده از GPS ، یک ارتفاع ریاضی و هندسی است اما نمی تواند به تامین نیاز های کاربردی مهندسی بپردازد. به همین خاطر نیاز است تا آن را به نوع دیگری از ارتفاق به نام ارتفاع ارتومتریک تبدیل کرد. برای تبدیل بین ارتفاعات بیضوی و ارتومتریک ، سطح تصحیح ارتفاع ژئودتیک تعریف خواهد شد. برای انجام آن از دو روش استفاده می شود که عبارت اند از روش گرانی سنجی و روش هندسی.
در تکنیک گرانی سنجی از ترکیب داده های زمینی و مدل های ژئوپتانسیلی جهانی برای مشخص کردن سطح درست استفاده خواهد شد. اما در تکنیک هندسی از داده های GPS/Leveling در مجموعه ای از نقاط بنچ مارک استفاده می شود. نوسانات ژئوئید در این مناطق محاسبه و پس از آن با استفاده از روش های درون یابی ، سطح تصحیح ارتفاع ژئودتیک محاسبه خواهد شد.
سخن آخر
این مجموعه با داشتن کادری متخصص و حرفه ای در زمینه نقشه برداری زمینی ، فتوگرامتری، نقشه برداری ساختمان ، کارشناس رسمی دادگستری، کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان ، امور ثبتی ، مهندسین و وکلا با تحصیلات دانشگاهی فوق لیسانس و دکتری و اساتید دانشگاه ها در رشته های حقوقی و راه و ساختمان و مهندسی آماده انجام امور نقشه برداری و کارشناسی بصورت تخصصی در سطح کشور می باشد.
