نخستین مجموعه چند برگ نقشه توپوگرافی از سرتاسر یک کشور Carte géométrique de la France فرانسه بود که در سال ۱۷۸۹ کامل گردید. این نوع نقشه ها توسط ارتش و با هدف سهولت طرح ریزی برای جنگ و نیز تعیین محل های دفاعی ایجاد گردید. بنابراین اطلاعات پیرامون ارتفاع ، از اهمیت به سزایی برخوردار بوده اند. پس از آن نقشه برداری توپوگرافی به یکی از منابع پایه ملی کشورهای پیشرفته در طراحی زیرساخت ها و بهره بردای از منابع مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۸۷۹ این نقشه ها در سرتاسر آمریکا تهیه شد که تا امروز نیز از آن استفاده می شود. اگر می خواهید بدانید تهیه نقشه توپوگرافی چگونه است یا اصلا این نوع نقشه چه کاربردی دارد توصیه می کنیم این مقاله از سایت تهران مپ را مطالعه فرمایید.
نقشه توپوگرافی چیست؟
نقشه‌ای میباشد که برای نمایش ویژگی های فیزیکی سطح زمین مورد استفاده است . این نقشه ها در مقیاس های بزرگ و کوچک هستند و در مطالعات زمین شناسی به دلیل داشتن اطلاعات فواصل افقی یا ارتفاع عمودی بسیار کاربرد دارند. به مطالعه سطح زمین برای تعیین عوارض طبیعی (کوه، دره، رود) و عوارض مصنوعی (جاده، ساختمان و غیره)، عارضه نگاری یا اصطلاحا توپوگرافی (Topography) نام دارد. عارضه نگاری توسط روش‌های مختلفی نظیر نقشه برداری (برداشت نقاط زمین توسط دوربین) یا سنجش از دور (عکس‌برداری هوایی، تصویربرداری ماهواره‌ای، فتوگرامتری یا رادارهای ماهواره‌ای) صورت میگیرد. اطلاعات حاصل از توپوگرافی در قالب یک نقشه میباشد و برای مقاصد مختلف مورد استفاده میباشد.
کاربرد نقشه توپوگرافی چیست؟
این نوع نقشه ابزار پرکاربردی می باشد که در حوزه های مختلفی نظیر علوم زمین (زمین شناسی، ژئومورفولوژی، خاک شناسی، جغرافیا، آب شناسی)، علوم مهندسی (مهندسی عمران، معدن، معماری و غیره)، محیط زیست، علوم نظامی، مدیریت شهری، بهره برداری جنگل و دیگر حوزه های مرتبط با زمین مورد استفاده قرار می گیرد. این نقشه به عنوان مبنای بسیاری از نقشه های زمین شناسی و مهندسی می باشد. علاوه بر موارد ذکر شده، ورزشکاران، مسافران و تمام افرادی که قصد گذر از مسیرهای دارای پستی و بلندی را دارند می‌توانند از این نوع نقشه ها به عنوان یک راهنما استفاده نمایند. در مجموع، این نقشه‌ها به عنوان ابزار شناسایی ویژگی‌های زمین (پروژه‌های زمین شناسی) و ابزار برنامه ریزی جهت تعیین فعالیت‌های مورد نیاز برای تغییر زمین (پروژه‌های مهندسی) مورد استفاده هستند. در ادامه به تشریح کاربردهای نقشه توپوگرافی در حوزه های مختلف می‌پردازیم.
کاربرد نقشه توپوگرافی در زمین شناسی
شکل فعلی عوارض سطح زمین حاصل فرایندهای مختلفی نظیر فرسایش، رسوب‌گذاری و فرایندهای درونی زمین میباشد. زمین شناسان با مطالعه اشکال سطح زمین از روی این نقشه ها ، به ماهیت فرایند های تشکیل‌دهنده آن ها در نواحی مشخص نظیر محل رخ دادن زمین لغزش، نواحی تحت تاثیر فرسایش و محل تجمع مواد رسوبی پی برده اند. علاوه بر این، این نقشه ها امکان تشخیص ساختار زمین شناسی لایه های پایینی زمین و تاریخچه زمین شناسی منطقه را فراهم می‌نمایند.
کاربرد نقشه توپوگرافی در مهندسی عمران
مهندسی عمران از شاخه‌های گسترده‌ای نظیر مهندسی سازه، آب، نقشه برداری، راه، ژئوتکنیک، زلزله، شهرسازی، محیط زیست و غیره میباشد. نقشه های توپوگرافی در تمام این حوزه‌ها مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از این کاربردها عبارت هستند از:
- ساختمان سازی: بررسی محل ساختمان از نظر آسیب‌پذیری در برابر جریان سیل و امکان بهره‌مندی از سیستم زهکشی مناسب میباشد.
- سد سازی: یافتن و انتخاب محل مناسب برای احداث سد مانند دره در مسیر جریان‌های آب رودخانه مورد استفاده است.
- پل‌سازی: نمایش محل مناسب برای جانمایی پایه های پل و انتخاب بهترین مکان از نظر مستقیم بودن راستا، عدم تداخل با جریان آبی و دیگر عوارض زمین.
- تونل‌سازی: مطالعه جغرافیای طبیعی منطقه نظیر دره‌ها، تپه‌ها، شیب‌ها و غیره به منظور یافتن مناسب ترین مکان برای احداث تونل با راستای مستقیم یا نسبتا مستقیم مورد استفاده است.
- هیدروژئولوژی: ارزیابی حوزه های آبریز.
- راهسازی
1- جاده: انتخاب مسیر مناسب برای احداث جاده از نظر دسترسی، راستا، طول و حجم عملیات خاکی برای راهسازی.
2- راه آهن: علاوه بر موارد ذکر شده به جاده، توجه ویژه به شیب و زهکشی
3- فرودگاه: تشخیص محدوده‌های مسطح و وسیع برای احداث محوطه فرودگاهی
کاربرد نقشه توپوگرافی در مهندسی معدن
از این مورد در عملیات‌های مربوط به اکتشاف مواد معدنی و استخراج آن‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. این کاربرد ها به نوعی ترکیبی از کاربرد های زمین شناسی و عمرانی این نوع نقشه ها می باشند. کاربردهای زمین‌شناسی با استفاده از این نقشه به مهندسان کمک می‌نمایند تا مناطق مستعد تشکیل توده های معدنی را تشخیص بدهند. تایید وجود ماده معدنی در ناحیه ، احداث مسیرهای دسترسی، حفر تونل، محاسبه حجم عملیات‌های استخراج روباز (ماده معدنی و باطله)، بررسی جریان آب های منطقه برای برنامه ریزی در مورد سیستم‌های زهکشی و بسیاری از عملیات های دیگر به کمک این نوع نقشه ها صورت می پذیرد.
کاربرد نقشه توپوگرافی در علوم نظامی
در اوایل معرفی ، این نقشه ها به عنوان ابزار تدوین استراتژی های نظامی مورد استفاده بودند. این نقشه‌ها امروزه نیز در تعیین دقیق جزئیات نواحی شهری و غیر شهری برای استفاده در علوم نظامی و پدافند غیر عامل مورد استفاده هستند. در برخی از نواحی، این نوع نقشه ها را به طور اختصاصی برای کاربردهای نظامی تهیه می کنند. به طور کلی میتوان گفت ، این نوع نقشه ها به عنوان یکی از ابزارهای زمین شناسی با کاربردهای عمومی مورد استفاده قرار میگیرند.
سخن آخر
این مجموعه با داشتن کادری متخصص و حرفه ای در زمینه نقشه برداری زمینی ، فتوگرامتری، نقشه برداری ساختمان ، کارشناس رسمی دادگستری ، کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان ، امور ثبتی ، مهندسین و وکلا با تحصیلات دانشگاهی فوق لیسانس و دکتری و اساتید دانشگاه ها در رشته های حقوقی و راه و ساختمان و مهندسی آماده انجام امور نقشه برداری و کارشناسی بصورت تخصصی در سطح کشور می باشد.
